Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Pavel Durov προκαλεί ακραία. Αλλά υπάρχει κάτι απερίγραπτα άβολο στο να βλέπεις μια διαφήμιση εξωσωματικής γονιμοποίησης που συνοδεύεται από την πρόταση «με το σπέρμα ενός τεχνολογικού δισεκατομμυριούχου». Σαν να βρισκόμαστε σε μια δυστοπία, όπου ο πιο πρόσφατος tech-bro αποφάσισε ότι η λύση στο υπαρξιακό του άγχος είναι να «διασφαλίσει» τη διαιώνιση του DNA του, αφήνοντας πίσω του ένα δίκτυο βιολογικών κλώνων. Ο Pavel Durov, CEO της Telegram και enfant terrible της Silicon Valley, δεν έχει απλώς μία πλατφόρμα με δισεκατομμύρια χρήστες. Έχει και εκατοντάδες παιδιά. Και τώρα προσκαλεί γυναίκες από τη Ρωσία να υποβληθούν σε δωρεάν IVF χρησιμοποιώντας το δικό του γενετικό υλικό. Κι εμείς, αμήχανοι, προσπαθούμε να καταλάβουμε τι ακριβώς σημαίνει όλο αυτό για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Είναι δύσκολο να περιγράψεις με ακρίβεια πώς νιώθεις διαβάζοντας ότι ο CEO του Telegram προσφέρει δωρεάν IVF με το σπέρμα του, αλλά ας το προσπαθήσουμε. Ίσως να νιώθεις όπως όταν βλέπεις τον Elon Musk να ανακοινώνει ότι θέλει να στείλει ανθρώπους στον Άρη χωρίς να έχει καν φροντίσει να στείλει νερό εκεί πρώτα. Ή ίσως είναι σαν να κοιτάς έναν πίνακα του Salvador Dalí όπου όλα λιώνουν και χάνουν το νόημά τους. Αυτό ακριβώς κάνει και ο Pavel Durov με την τελευταία του «γενναιόδωρη» πρωτοβουλία: μετατρέπει το concept της πατρότητας σε κάτι ρευστό, μηχανικό, σχεδόν σουρεαλιστικό.
Ο Durov θέλει να κάνει πολλά παιδιά, ή έχει εμμονή με το DNA του
Η AltraVita, η κλινική στη Μόσχα που συνεργάζεται με τον Durov, προσφέρει δωρεάν εξωσωματική γονιμοποίηση σε γυναίκες κάτω των 37 ετών, αρκεί να δεχτούν να χρησιμοποιήσουν το γενετικό υλικό του CEO. Η ανακοίνωση συνοδεύεται από χαρούμενα stock photos γυναικών που φαίνονται πιο ενθουσιασμένες απ’ όσο αρμόζει στην περίσταση. Και κάπου εκεί αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν ζεις όντως το 2025 ή αν μεταφέρθηκες κατά λάθος σε κάποιο επεισόδιο του Black Mirror.
Για να το θέσουμε απλά: Ο Durov φαίνεται να έχει εμμονή με το ίδιο του το DNA. Έχει ήδη δηλώσει ότι έχει «παράγει» πάνω από 100 παιδιά σε 12 διαφορετικές χώρες, με στόχο να δημιουργήσει μια… γενετική κοινότητα. Αυτό που κάποτε ήταν το πεδίο της φιλοσοφίας και της επιστημονικής φαντασίας –το αν οι άνθρωποι μπορούν να «ανοίξουν κώδικα» για τη δική τους ύπαρξη– έχει πλέον αποκτήσει κυριολεκτική υπόσταση. Ο ίδιος μάλιστα λέει ότι κάποια στιγμή θα «open source» το DNA του για να μπορούν όλα τα βιολογικά του παιδιά να τον βρουν. Σαν ανοιχτό repository στο GitHub, αλλά για ανθρώπους.
Όλα για την Αθανασία
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις το μοτίβο εδώ. Οι δισεκατομμυριούχοι της Silicon Valley δεν θέλουν απλώς να δημιουργήσουν πλατφόρμες και startups. Θέλουν να δημιουργήσουν… αιώνιες εκδοχές του εαυτού τους. Το βλέπεις στους επενδυτές που κυνηγούν την τεχνητή μακροζωία, το βλέπεις στον Musk που πολλαπλασιάζει τα παιδιά του σαν Pokémon cards, το βλέπεις και στον Durov που μοιάζει να θέλει να αφήσει πίσω του μια κληρονομιά όχι μόνο ψηφιακή, αλλά και βιολογική.
Η πρόταση της AltraVita παρουσιάζεται ως μια ευκαιρία για τις γυναίκες που επιθυμούν να γίνουν μητέρες αλλά δεν έχουν τα χρήματα για μια διαδικασία τόσο ακριβή όσο η εξωσωματική. Από οικονομική άποψη, αυτό μπορεί να μοιάζει με deal. Ωστόσο, υπάρχει και ένα τίμημα: πρέπει να αποφασίσεις αν είσαι εντάξει με το να μεγαλώσεις ένα μικρό Durov.
Και, εδώ που τα λέμε, το concept του να μεγαλώνεις το παιδί ενός ανθρώπου που δημιούργησε την Telegram, μια πλατφόρμα που έχει κατηγορηθεί για τη φιλοξενία ναζί, σεξουαλικών αρπακτικών και τρομοκρατών, μπορεί να μην είναι και τόσο δελεαστικό. Ο Durov, άλλωστε, συνελήφθη πρόσφατα στο Παρίσι για κατηγορίες που σχετίζονται με την αδράνεια της εταιρείας του απέναντι σε παράνομες δραστηριότητες. Αν και αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση, η εικόνα του ως tech superhero έχει αρχίσει να ξεθωριάζει.
Τρομάζεις κι αυτό δεν είναι καν το πιο ανησυχητικό
Το πιο ανησυχητικό στοιχείο αυτής της ιστορίας είναι πως αποτελεί μέρος μιας μεγαλύτερης τάσης. Οι δισεκατομμυριούχοι δεν θέλουν πια να αφήσουν τον κόσμο με μια σειρά καινοτομιών ή φιλανθρωπιών. Θέλουν να αφήσουν τον κόσμο με αντίγραφα του εαυτού τους. Αντί να χτίζουν σχολεία ή νοσοκομεία, προτιμούν να χτίζουν μια νέα γενιά ανθρώπων που, ίσως, κάποια μέρα θα κυκλοφορούν με μπλουζάκια που γράφουν: My dad invented Telegram, and all I got was this existential crisis.
