Ακούς για το τι κάνει “το κράτος” στην δίκη για το Μάτι και φρίττεις. Μερικές φορές, η αλήθεια είναι τόσο ωμή που ακόμα και το πιο κυνικό, μπαρουτοκαπνισμένο μυαλό παθαίνει βραχυκύκλωμα. Μερικές φορές, η υποκρισία είναι τόσο χοντροκομμένη που αντί να εξοργίζεσαι, πιάνεις τον εαυτό σου να γελάει σαρδόνια. Και μερικές φορές, ένας κρατικός μηχανισμός μπορεί να είναι τόσο ξεδιάντροπος που να σου γυρίζει το στομάχι.
Ας μιλήσουμε λοιπόν για το Μάτι. Όχι για τη φρίκη του Ιουλίου του 2018, τις στάχτες, τα απανθρακωμένα κορμιά και το άρωμα της κρατικής αδιαφορίας που πλανιόταν στον αέρα. Αυτά είναι γνωστά. Ας μιλήσουμε για το πώς το ελληνικό Δημόσιο, με την υπογραφή του Υπουργού Οικονομικών, εξακολουθεί να ασκεί εφέσεις κατά των αποζημιώσεων των συγγενών των θυμάτων. Γιατί στην Ελλάδα, το κράτος δεν είναι μόνο άχρηστο όταν χρειάζεται να προστατέψει τους πολίτες του, είναι και εκδικητικό όταν πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του.
Η Δικαιολογία της Εξουσίας: «Μας Πέτυχε Ξαφνικά»
Η επιχειρηματολογία του Δημοσίου για να ΜΗΝ πληρώσει τις αποζημιώσεις είναι ένας συνδυασμός Δον Κιχωτισμού και εγχειριδίου ανεύθυνης γραφειοκρατίας. Με λίγα λόγια, λένε ότι:
- Η φωτιά ήταν τόσο γρήγορη και απρόβλεπτη που δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα. Σαν να λέμε «έλα μωρέ, δεν είχε και πολύ χρόνο να το σκεφτούμε».
- Οι κάτοικοι έπρεπε να είχαν δει τις οδηγίες στην ιστοσελίδα της Πολιτικής Προστασίας. Γιατί όλοι ξέρουμε ότι όταν βλέπεις φλόγες να καταπίνουν το σπίτι σου, το πρώτο πράγμα που κάνεις είναι να ψάξεις το Wi-Fi και να διαβάσεις δελτία τύπου.
- Δεν υπήρχαν αρκετά επιχειρησιακά μέσα. Προφανώς, όταν μια κυβέρνηση επί δεκαετίες ξοδεύει λεφτά σε φιέστες, μίζες και προσλήψεις ψηφοφόρων, κάποια στιγμή ανακαλύπτει ότι δεν έχει διαθέσιμα εναέρια μέσα. Ποιος να το περίμενε!
Και τώρα, έξι χρόνια μετά, το Δημόσιο δεν ζητάει συγγνώμη, δεν προσπαθεί να απαλύνει τον πόνο των θυμάτων, δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Αντίθετα, χρησιμοποιεί κάθε ένδικο μέσο για να ΜΗΝ πληρώσει ούτε ευρώ. Τι συμβαίνει εδώ; Μιλάμε για αναλγησία, για ανικανότητα ή για μια αρρωστημένη προσπάθεια να περάσουν οι νεκροί στο συλλογικό «delete» της μνήμης;
Η Δίκη της Ντροπής και το Μεγάλο Πείραμα της Λήθης
Η δίκη για το Μάτι εξελίσσεται αυτές τις μέρες σαν ένα άθλιο θέατρο του παραλόγου. Στην πραγματικότητα, δεν είναι μια δίκη για το Μάτι. Είναι μια δίκη για το αν το κράτος έχει καμία υποχρέωση απέναντι στους πολίτες του. Αν μια κυβέρνηση μπορεί να αφήσει 104 ανθρώπους να καούν ζωντανοί και μετά να τους χρεώσει κι από πάνω.
Οι συγγενείς των θυμάτων έχουν κερδίσει πρωτόδικες αποφάσεις που τους δικαιώνουν. Και αντί να γίνει μια προσπάθεια να τους δοθεί μια στοιχειώδης αποζημίωση, το Δημόσιο παίζει το «τραβάτε με κι ας κλαίω» με τη νομική του στρατηγική. Η λέξη «ενοχή» είναι απαγορευμένη. Η λέξη «ευθύνη» εξαφανισμένη. Αυτό που απομένει είναι μια στρατιά κρατικών δικηγόρων που προσπαθούν να πείσουν τα δικαστήρια ότι οι νεκροί φταίνε γιατί… δεν έφυγαν έγκαιρα.
Το Δημόσιο ρωτάει «Μα πότε ακριβώς θα έπρεπε να δοθεί εντολή εκκένωσης; Από ποιες διόδους; Με ποια μέσα;». Είναι σαν να ρωτάς κάποιον που πνίγεται «Ναι, αλλά γιατί δεν είχες βρει πρώτα το ακριβές σημείο στην ακτή όπου θα έπρεπε να βγεις για να σωθείς;».
Η Κυβέρνηση της Υποκρισίας
Και φτάνουμε στο πιο αηδιαστικό σημείο: στην κυβερνητική υποκρισία. Όταν η ΝΔ ήταν στην αντιπολίτευση, μιλούσε για εγκληματική αμέλεια του ΣΥΡΙΖΑ. Δικαιολογημένα. Το χάος της 23ης Ιουλίου 2018 ήταν αποτέλεσμα εγκληματικής ανικανότητας. Η ίδια όμως η ΝΔ σήμερα κάνει ακριβώς το ίδιο.
- Όταν ήταν στην αντιπολίτευση, έσκουζε για την τραγωδία του Ματιού. Σήμερα, το κράτος της Μητσοτάκης Α.Ε. παλεύει στα δικαστήρια για να ΜΗΝ πληρώσει αποζημιώσεις.
- Όταν ήταν στην αντιπολίτευση, μιλούσε για τιμωρία των υπευθύνων. Σήμερα, κρατάει στη θέση του έναν εισαγγελέα που πρότεινε να ΜΗΝ διωχθεί κανείς για ανθρωποκτονία από αμέλεια.
- Όταν ήταν στην αντιπολίτευση, έλεγε ότι η Πολιτική Προστασία ήταν για τα σκουπίδια. Σήμερα, πανηγυρίζει γιατί έχει στήσει ένα πανάκριβο υπουργείο-βιτρίνα που στην πρώτη κρίση (καλοκαίρι 2023) πνίγηκε στις πλημμύρες.
Αυτή η κυβέρνηση δεν είναι μόνο επικίνδυνη. Είναι και προκλητικά αδιάφορη για το αν ζεις ή πεθαίνεις. Δεν έχει ούτε καν την ευφυΐα να τηρήσει τα προσχήματα. Δεν έχει καν την πολιτική διαίσθηση να καταλάβει ότι κάποιοι άνθρωποι δεν θα ξεχάσουν ποτέ.
Η Μνήμη είναι το μόνο όπλο μας
Το Δημόσιο θέλει να εξαντλήσει τους συγγενείς των θυμάτων στα δικαστήρια. Να τους κουράσει, να τους κάνει να νιώσουν ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Να τους κάνει να ξεχάσουν. Και μαζί τους, να ξεχάσουμε όλοι. Όπως ξεχάσαμε τα Τέμπη. Όπως ξεχάσαμε τη Μάνδρα. Όπως ξεχάσαμε τις Πρέσπες. Όπως ξεχάσαμε τα πάντα.
Αλλά το Μάτι δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξεχαστεί. Το Μάτι είναι η απόδειξη ότι αν αύριο βρεθείς αντιμέτωπος με μια καταστροφή, είσαι μόνος σου. Όχι μόνο στην ώρα της κρίσης, αλλά και μετά. Όταν το κράτος θα κάνει τα πάντα για να μη σε αποζημιώσει, για να μη σε δικαιώσει, για να μη σε αφήσει καν να θρηνήσεις με αξιοπρέπεια.
Το Μάτι ήταν η ντροπή μιας χώρας. Και η δίκη που διεξάγεται τώρα, είναι η τελική απόδειξη ότι αυτή η ντροπή δεν έχει τελειώσει ακόμα.
