Κάποτε, μια δημοσκόπηση ήταν ένα εργαλείο για να καταγράψουν τις πολιτικές τάσεις, να μετρήσουν την κοινή γνώμη, να προσφέρουν μια γεύση από το τι σκέφτεται ο κόσμος. Σήμερα, οι δημοσκοπήσεις μοιάζουν περισσότερο με fan fiction, ένα είδος πολιτικού storytelling που έχει λιγότερη επαφή με την πραγματικότητα από ό,τι το Westeros με τη Μεσαιωνική Ευρώπη.
Τρανό παράδειγμα: η “δημοσκόπηση” της Interview που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Political – και τα εισαγωγικά δεν μπαίνουν από άποψη, αλλά από αναγκαιότητα. Μια έρευνα από μια εταιρεία που δεν ανήκει στον Σύνδεσμο Εταιρειών Δημοσκοπήσεων, που δεν έχει συνεργασίες με μεγάλα ΜΜΕ, αλλά παράγει αποτελέσματα σαν να είναι το ιερό γκράαλ της πολιτικής ανάλυσης. Πώς γίνεται αυτό; Δεν είναι μαγεία, είναι… επικοινωνία.
Ακολουθεί ένα deep dive στη σουρεαλιστική πραγματικότητα των δημοσκοπήσεων-φαντασμάτων, που υπάρχουν μόνο για να εξυπηρετήσουν την εκάστοτε κυβερνητική αφήγηση.
Interview ή πώς να κατασκευάσεις μια δημοσκόπηση που δεν υπάρχει
Στον θαυμαστό κόσμο των ελληνικών δημοσκοπήσεων, οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια. Καμιά φορά, δεν λένε καν κάτι που έχει βάση στην πραγματικότητα – απλώς υπάρχουν. Όπως οι μονόκεροι. Στα παραμύθια.
Σήμερα, το πολιτικό τοπίο κατακλύστηκε από μια νέα “δημοσκόπηση” της Interview, μιας “εταιρείας” που δεν είναι καν μέλος του ΣΕΔΕΑ, του φορέα που διασφαλίζει πως οι δημοσκοπήσεις ακολουθούν στοιχειώδεις κανόνες δεοντολογίας. Δηλαδή, το αντίστοιχο του να λες ότι είσαι γιατρός, αλλά να μην έχεις καν πτυχίο Ιατρικής – και να συνεχίζεις να χειρουργείς ανενόχλητος.
Αυτή η εταιρεία, λοιπόν, έδωσε τα στοιχεία της σε μια εφημερίδα που δεν είναι εφημερίδα. Η Political, που κυκλοφορεί μόνο σε PDF και ταυτίζεται μονοπρόσωπα με τον εκδότη της, έβγαλε πρωτοσέλιδο μια έρευνα που βασίζεται σε… κανέναν απολύτως ελεγχόμενο κανόνα.
Οι “πελάτες” της Interview: Από την αφάνεια, με αγάπη
Εδώ μπαίνει το ερώτημα: Ποιοι είναι οι πελάτες της Interview; Γιατί, βλέπετε, οι σοβαρές δημοσκοπικές εταιρείες έχουν συνεργασίες με μεγάλα ΜΜΕ – εφημερίδες όπως η Καθημερινή, το Βήμα, η Εφημερίδα των Συντακτών πχ, σταθμούς όπως ο Real, o Alpha, κανάλια όπως το MEGA. Η Interview, αντίθετα, εμφανίζεται μόνο σε obscure μέσα που βρίσκονται κάπου μεταξύ ανωνυμίας και βαθιάς λίστας Πέτσα.
Για παράδειγμα, πριν 20 μέρες, η Interview έβγαλε δημοσκόπηση για το Politic.gr, ένα site που ελάχιστοι γνωρίζουν. Σήμερα, συνεργάζεται με την Political, που αν δεν την έχετε ακούσει ποτέ, είστε απλά φυσιολογικοί.
Άρα, τι ρόλο παίζει η Interview; Είναι μια εταιρεία που δεν κάνει δημοσκοπήσεις για να καταγράψει την πραγματικότητα, αλλά για να δημιουργήσει κλίμα. Στήνει τις κατάλληλες “αφηγήσεις”, ώστε να κυκλοφορήσουν στα δελτία ειδήσεων και να τροφοδοτήσουν το σύστημα επικοινωνίας της κυβέρνησης.
Η “είδηση” που δεν είναι είδηση
Πάρτε, για παράδειγμα, την προηγούμενη δημοσκόπησή της:
🔹 Κυκλοφόρησε λίγο πριν τη συζήτηση στη Βουλή για το έγκλημα των Τεμπών.
🔹 Ένα από τα κύρια ευρήματά της ήταν ότι “η αντιπολίτευση εργαλειοποιεί το ζήτημα”.
🔹 Την επόμενη μέρα, ο Μητσοτάκης το ανέφερε ως “στοιχείο της κοινής γνώμης”.
Και σήμερα, η νέα δημοσκόπηση έχει στόχο να πει ότι το ΠΑΣΟΚ είναι τρίτο. Γιατί; Για να ασκηθεί πίεση στον Ανδρουλάκη – “καταρρέεις, έλα στον σωστό δρόμο, μην τρέχεις πίσω από τους λαϊκιστές”. Αν δεν το πιστεύετε, θυμηθείτε ότι προχθές ο ίδιος ο Μητσοτάκης του είπε στη Βουλή “σταμάτα να τρέχεις πίσω από τους ούγκανους”.
Αλλά, φυσικά, το μεγάλο όπλο εδώ είναι η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Γιατί οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, οι “μένουμε Ευρώπη”, οι λάτρεις του Άπερολ Σπριτζ, τρέμουν στη σκέψη ότι η αντιπολίτευση γίνεται πιο “αντισυστημική” απ’ ό,τι αντέχουν τα νεύρα τους. Και δεν υπάρχει καλύτερο εργαλείο για να τους επιστρέψει στην αγκαλιά της ΝΔ από μια Ζωή που εμφανίζεται να ανεβαίνει.
Το πρόβλημα δεν είναι η Ζωή. Το πρόβλημα είναι η πολιτική νοημοσύνη μας.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Ζωή Κωνσταντοπούλου ανεβαίνει – είναι μαχητική, έχει χειριστεί άψογα το θέμα των Τεμπών και κάνει την κυβέρνηση να αισθάνεται άβολα. Ούτε κανείς αμφιβάλλει ότι η αντιπολίτευση είναι σε άσχημη κατάσταση, ανίκανη προς το παρόν να εκμεταλλευτεί την κατάρρευση του Μητσοτάκη.
Αλλά αυτά δεν τα περιμένουμε από την Interview να μας τα πει.
Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν το ΠΑΣΟΚ είναι τρίτο ή τέταρτο. Το πραγματικό ερώτημα είναι πώς επιτρέπουμε να μας ταΐζουν δημοσκοπήσεις χωρίς διαφάνεια, με σκοπό να διαμορφώσουν πολιτικά σενάρια που απλά εξυπηρετούν την κυβέρνηση.
Συμπέρασμα: Αν δείτε άλλη δημοσκόπηση της Interview, μην αναρωτηθείτε ποιο είναι το αποτέλεσμα. Αναρωτηθείτε ποιο είναι το πολιτικό μήνυμα που θέλει να περάσει το Μαξίμου εκείνη την εβδομάδα.
